Door Marc van de Geer

Na twee volle dagen als deelnemer aan de conferentie ‘The Natural Way forward’ in Hasselt (België), was het heerlijk om ‘het veld’ in te gaan en in de regio Maastricht enkele mooie voorbeelden van het werk van Springzaadconsulent Nelle Driessen te bewonderen.

Marc vd Geer en Nelle Driessen in gesprek

Als onderwijsmens ben ik altijd erg geïnteresseerd hoe de scholen gebruik maken hun groene speelomgeving en wat dat oplevert voor hun kinderen. Op de eerste locatie, basisschool De Mheyster in Hoensbroek, bezochten we het tiny forst, dat achter de school met hulp van IVN was aangelegd. De school heeft, om verbinding te leggen met het onderwijs en zorg te dragen voor continuïteit, onder andere een contract afgesloten met ‘De Moestuinman’. Deze enthousiaste hovenier en natuurvriend begeleidt de kinderen tijdens moestuinlessen en het werken in het tiny forest en helpt de school een meerjarig en duurzaam programma op te stellen. Of de school in staat zou zijn deze lijn gedurende meerdere jaren financieel op te brengen, was nog de vraag, maar is wel te hopen.

Nelle nog ons daarna mee naar basisschool Obs Binnenstad te Maastricht. Daar had de school de beschikking over een groene speelplek op een vrij beperkte oppervlakte. Met de juiste beplanting en enkele speelheuvels, voorzien van door kinderen gemaakte sluipweggetjes, was het een mooi voorbeeld hoe het ontwerp van Melle kon bijgedragen aan een fijne speelplaats. Het schoolplein lag pal naast de kabbelende Jeker en met elkaar fantaseerden we hoe de speelplaats meer verbinding zou kunnen maken met deze bijzondere beek. De school gaf bij monde van directeur Astrid Claessen duidelijk blijk van de groene visie op het belang van natuur voor de kinderen. En vanuit visie komen de mooiste dingen tot stand!

Tenslotte bezochten we Speelnatuur de Gouden Wereld en Kindcentrum Dynamiek, ook in Maastricht. Een bijzondere groene plek in de openbare ruimte, waar de school steeds meer en beter gebruik van maakt. Ook hier proefden we in alle verhalen hoe de school naar mogelijkheden zoekt en deze benut om de natuur in te zetten voor vrij spel en educatie. De begeleiding door kundige mensen zoals Nelle, dragen enorm bij aan het vergroten van kennis en visie bij de scholen over de gebruiksmogelijkheden van hun groene buitenomgeving. Er is nog veel werk te doen, maar het aantal scholen met een écht groen schoolplein, natuurspeelplaats of speelleerlandschap groeit!

Foto’s: Nelle Driessen en Marc vd Geer

Van 24 t/m 27 september 2024 gaat Springzaad op excursie naar Berlijn.

Meer informatie over deze excursie vind je HIER.

In mei 2025 komt er een tweede excursie.

Deze 2de organiseert Springzaad in samenwerking met IVN Nederland en is gericht op een multidisciplinaire groep deelnemers, die als multiplicators in hun werkveld optreden. In Berlijn werkt de gemeentelijke organisatie GRüN MACHT SCHULE sinds 1983 aan de vergroening van de Berlijnse Schoolpleinen. Krijg op hun website een indruk van deze organisatie. Naast groene schoolpleinen bezoeken we ook andere Berlijnse speellocaties, kinderopvang, natuurspeeltuinen en speelse, groen/blauwe openbare ruimte met deskundige, praktische en beleidsmatige toelichting. 

De excursie duurt 4 dagen en we reizen met de trein, openbaar vervoer en fietsen.
Gepland is een periode in mei 2025.

Door HIER je contactgegevens in te vullen kun je vrijblijvend je interesse aangeven voor de excursie naar Berlijn in september.
De groep zal uiteindelijk samengesteld worden op basis van vertegenwoordiging van de verschillende werkvelden: beleid/ ambtenaren/ politiek, ontwerp/ procesbegeleiding/ uitvoering/ onderhoud, onderwijs en organisaties.

Foto’s: Antje Schwabersberger | Lebendige Freiräume en Maike Nelissen

Terugblikken op deze eerste landelijke Duitse Conferentie met als onderwerp Natuur-Erlebnis-Räume (=Natuur-Belevenis-Ruimtes) en aanmelden voor alle nieuws over een volgende editie in 2025 kan hier:

https://www.duh.de/projekte/bundesweit/bundeskongress/

De DUH is sinds enkele jaren in Duitsland actief, om scholen, ouders en kinderen te ondersteunen bij groen/blauwe schoolpleinprojecten:

één middel hiervoor is het project/ de website: Dein Schulhof (jouw Schoolplein) met veel beelden, verhalen en praktische informatie.

Voor iedereen, die de Duitse taal goed verstaat is ook dit interview heel interessant met Prof. Dr. Armin Lude (Pädagogische Hochschule Ludwigsburg), Daria Junggebuhrt (Deutsche Umwelthilfe) und Stefan Behr (leerkracht en vertegenwoordiger NaturGarten ev):

https://share.deutschlandradio.de/dlf-audiothek-audio-teilen.html?mdm:audio_id=dira_DLF_28ede8a5 (vanaf minuut 2)

De NUA = natuur en milieu academie biedt op haar website veel informatiemateriaal gratis als download aan:

https://www.nua.nrw/medienshop/publikationen/286-summende-lernorte.html

In Duitsland zijn alle scholen en andere openbare organisaties verzekerd via de DGUV (Duitse Gemeentelijke Ongevallen Verzekering)

De DGUV ondersteunt de aanleg van natuurrijke schoolpleinen sinds vele jaren, omdat zij de ervaring hebben dat in avontuurlijke, uitdagende speel- en leeromgevingen minder ongelukken gebeuren en de kinderen daar veel ervaringen opdoen, die hun veiligheid ook buiten deze context bevorderen.

Op de website van de DGUV vind je veel waardevolle online informatie en de link naar een downloadbare brochure over veiligheid van scholen incl. schoolpleinen.

Via onderstaande links, kom je daar:

https://www.sichere-schule.de

https://www.sichere-schule.de/naturnahe-aussenbereiche

https://publikationen.dguv.de/widgets/pdf/download/article/1383

(Tip: wellicht wist je nog niet, dat je b.v. via Google translate hele websites uit andere talen online naar het Nederlands vertaald kunt bekijken)

Deze informatie betreft weliswaar de Duitse situatie, maar door de Europeese wetgeving is deze heel vergelijkbaar met de Nederlandse.


Nieuw leven voor de Wilde Weelde Floriade Expo tuin

Door: Jeanette Vermeulen


Nog niet zo lang geleden is er vanuit Wilde Weelde vakmanschap en aandacht gestoken in het
concept Growing green cities- Floriade 2022. Met een drieluik aan artikelen: Spiraalverhaal, Golf in de polder en Planten maken de tuin (Oase nr. 126) werd hier in de volle breedte verslag van gedaan.
De basis van het ontwerp is de spiraal: een vlakke kromme met een constante tussenruimte die zich ronddraaiend om een punt steeds verder van dat punt beweegt. In het verlengde van de spiraal is de prominent aanwezige golvende bank ontworpen, die over het Weerwater heen contact maakt met het stadshart van Almere. ‘Met dit concept van de tuin nodigen wij de bezoeker uit via een meedraaiend pad tot in het midden de tuin te verkennen’ aldus ontwerper Emiel Versluis- Vis a Vis ontwerpers.
Een klein jaar na de sluiting van de Floriade loop ik met mijn zus door de Wilde Weelde tuin. De
glamour van de Floriade is uitgedoofd. In de media wordt ‘the day after’ gevierd en het financiële debacle in de spotlight gezet. Maar wij zien de andere kant, een prachtige variatie aan soorten, die zich een definitieve plek toe eigenen in de zware Almeerse klei. ‘Voor het eerst is er een generatie die ervoor kiest om in Almere te blijven wonen’, zegt mijn zus. En ja, dát betekent wel iets: er is samenhang ontstaan en Almere gaat een ‘eigen smoel’ krijgen. Samen beslissen wij dat wij dit pareltje aan het Weerwater willen behouden en omarmen.

Maar hoe? Ik besloot de spiraal van Emiel inderdaad terug te lopen. Mij niet verder weg van maar juist dichter naar het centrale punt van de spiraal te bewegen. Terug naar het concept: ‘avant la lettre’. Zo trof ik Peter Zwager die mij in contact bracht met Emiel en Franne en mij vertelde over de mooie dagen van het aanlegtraject.


Na afloop van de Floriade werd de tuin weer in de handen van gemeente Almere gelegd.

Terug naar Almere dus en op zoek naar aanknopingspunten. Iedereen die ik sprak omarmde
weliswaar de tuin maar het ontbrak aan bundeling en initiatief. Het geld was op en vooralsnog bleef het uitgangspunt om de tuin te laten verwilderen. Maar elke keer als ik met mijn zus rondliep, spraken wij enthousiaste bewoners van Almere die dit plekje in hun hart hadden gesloten en graag mee wilden helpen om het te behouden. En zeg nou zelf, verwildering kan dan toch niet het laatste woord zijn.
Ik besloot de gemeente te benaderen: een gesprek met de beleidsmedewerkster, zelfbeheer en
groenvoorziening. Opnieuw iedereen positief over de Wilde Weelde tuin. Ik bood hen vrijwilligers en vroeg daarvoor een coördinator terug, dan zouden wij aan de slag kunnen gaan. Ook Aeres hoveniersopleiding had ik bereid gevonden om leerlingen in te zetten als praktijkplek voor hun opleiding.
En zó is het gegaan. Dertien juni 2024 gingen wij van start met een groepje vrijwilligers en de klas 2g4 van Aeres. Wij hebben brandnetels getrokken uit de voedselbank en terug gedrongen naar het ruige stuk bij het Weerwater. Het oprukkende riet en de zaailingen van de els maakten wij een kopje kleiner. En al vlug golfden alle plantensoorten in hun natuurlijke verscheidenheid ons tegemoet.

Een succeservaring voor iedereen!
De stad je 2e natuur komt op stoom in Almere en wie weet zet de deining van dit moment zich – vanuit de belofte van de golvende bank- om tot een golfslag in de polder!

m

SPEELNATUUR BIJ DE SPEELWILDERNIS

De Speelwildernis maakt interactieve theaterprojecten in de natuur. Bossen, heidevelden, water of strand zijn de speellocaties. Sinds kort ontwikkelen zij ook eigen speelterreinen. Zodat kinderen ook na afloop van een project er kunnen blijven spelen. De natuur reikt hen de speelaanleidingen aan. Speelnatuur bij De Speelwildernis is natuur die inspireert tot fantasievol spel. Wilde dieren voelen zich er net zo thuis als de kinderen. Er is grond om in en mee te spelen, water, takken, bladeren: veel losse materialen om te gebruiken. Je kunt er rennen, rollen, springen, glijden, schommelen, schuilen, kruipen en aanmodderen en er zijn centrale plekken, zoals een vuurplaats.

Verhalen spelen een belangrijke rol bij speelnatuur van De Speelwildernis. Ze zijn het startpunt voor het ontwikkelen van nieuwe natuur, of vormen de basis van een project dat we (bij een school) in het groen uitvoeren.

De kinderen betrekken zij bij de opzet van een project of een speciale voorstelling. De Speelwildernis daarin samen met onder andere buurtbewoners, leerkrachten, hoveniers, natuurorganisaties en educatieve centra. De speelnatuur ontstaat grotendeels spelenderwijs, volwassenen ondersteunen daar waar extra kennis of kunde noodzakelijk is.

De Speelwildernis werkt bijvoorbeeld midden in de natuur, stadsbossen, op het strand, de heide en schoolpleinen. Of vormt een hard stenen ondergrond met verbeelding om naar nieuwe natuur om in te spelen!

Meer informatie

Bat Corduwener

bart@speelwildernis.nl

https://www.linkedin.com/in/bart-corduwener-a5008a219/

________________________________________________________________________

Website:

https://speelwildernis.nl

Social media:

https://www.facebook.com/speelwildernisflevoland/

https://www.instagram.com/despeelwildernis/https://www.youtube.com/@bartcorduwener6278

juli 2024