Op het terrein van Landgoed Bredius te Woerden is een groot voormalig speelveld omgevormd tot een golfende natuurspeelweide met verschillende waterstromen en afwisselende heuvelpartijen. Een enthousiaste groep vrijwilligers van de Stichting Landgoed Bredius begeleidde het traject trouw en actief door alle uitdagende fases heen. Nu moeten zij de nieuwe speelplek ook nog verdedigen tegen het aanstormende publiek dat, in deze tijd van afstand houden, de speellust, die in het voorjaar extra opborrelt, nog een poos moet bedwingen.

Landgoed Bredius ligt in het centrum van Woerden op 5 min loopafstand van het station. Het gebied bestaat uit een grote variatie aan deelgebieden, overlopend van een overwegend cultuurgebied in de zuidelijke helft tot een overwegend natuurgebied in de noordelijke helft, met o.a. oude fruitboomgaarden, graslanden, sloten, bomenlanen, een stiltegebied en een historische moes- en pluktuin. In het gebied ligt ook het NME-Centrum ‘InBredius’ met een educatieve tuin. Eens in de maand komt hier de IVN jeugdnatuurclub De Buitenbanjers bijeen, een groep jongens en meisjes van 7 t/m 12 jaar onder leiding van ecoloog André van Kleinwee.

De oorsprong van Landgoed Bredius ligt in 1824. In 1970 werd het gebied deels aangekocht, deels onteigend door de gemeente Woerden. Een groot deel van het voormalige landgoed werd een gemeentelijk park. Op andere delen kwam bebouwing, een zwembad en een camping. De actiegroep ‘Kerngroep Bredius’ heeft, vaak met succes, gemeentelijke plannen voor wegen en bebouwing tegengehouden. In 2012 zette de Kerngroep het burgerinitiatief Brediuspark in gang om samen met de organisaties in het park (IVN, KNNV, het NME-centrum), de buren, zoals de dierenweide  en de camping, en betrokken burgers te komen tot een plan voor het behoud en de versterking van het landgoed. De Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) en Arcadis ondersteunden dit proces en het resultaat was ‘Paradijs in de Stad’, een ruimtelijke visie voor herstel en duurzaam beheer van het landgoed. Op 31 maart 2014 is de ‘Stichting Landgoed Bredius’ opgericht. Deze stichting heeft per 1 januari 2015 het beheer van een groot deel van het landgoed overgenomen van de gemeente Woerden. De Stichting werkt daarbij nauw samen met de betrokken organisaties en veel vrijwilligers, die zich met veel enthousiasme inzetten voor verbetering en behoud van het landgoed voor de toekomst. Het eerste project, dat de Stichting oppakte was het herstel van de hoogstamfruitbomen. Daarna volgden de aanleg van de historische moes- en pluktuin, het omvormen van het arboretum tot een aantrekkelijk wandelgebied en de aanleg van een natuurspeelweide.

In het voorjaar 2017 ging de Stichting op zoek naar een ontwerper voor de natuurspeelweide. In oktober 2018 is een maquettebouwworkshop gehouden op de plek van de toekomstige natuurspeelweide, waarbij prachtige ideeën zijn verzameld onder de kinderen uit de omgeving. De uitkomst van de workshop en het programma van eisen van de Stichting hebben geleid tot een eerste schetsontwerp en met struikelen en opstaan (en wat koprollen tussendoor 😉 lag er eind 2019 een definitief ontwerp, waarin iedereen zich kon vinden.

Het lot voor de uitvoering is gevallen in de handen van het bedrijf Multi-tuin en landschap (www.multituin.nl) uit Driebruggen. 

Gestart met een goede partij modderpret in de natte periode van februari 2020 tot de dagen waarin directievoering alleen op veilige afstand plaats kon vinden, is het werk nu af.

Op donderdag 30 maart kon het meest spannende moment van de aanleg namelijk de doorsteek van de werkdammen die het water nog terug hielden, slechts door een klein groepje grote en kleine kinderen met keurige onderlinge afstand bewonderd worden….

Een groep bezielde en bezielende vrijwilligers van het landgoed begeleidde het hele traject met groot enthousiasme, vertrouwen en inzet. Ze hebben al lang voor het werk begon bouwhout verzameld,  later geweldige takkenrillen gelegd, geven nu ijverig water aan de nieuwe struiken en bomen en beschermen het gebied dapper tegen de golf aan enthousiaste kinderen en ouders uit de omgeving, voor zolang de crisis daarom vraagt.

Nu is het geduldig wachten op het moment, dat we veilig en feestelijk de natuurspeelweide officieel kunnen en mogen openen.

Auteur: Aardrijk | Sigrun Lobst met gebruik van teksten van de website en met dank aan Rinie Blauw voor tekst en foto.

De waterspeelplek met handpomp en zonnepaneel
De dam is doorgestoken, het water verovert de speelsloten

Kinderen mogen gelukkig nog buiten spelen en wat is er fijner dan een natuurrijke speelplek? Vooral als je daar zelf als volwassene ook even kunt ontspannen en genieten van het prille groen. Naast alle problemen en verdriet zijn er in deze tijd ook mooie dingen zoals de stilte om je heen. Zonder het lawaai van vliegtuigen en  verkeer, valt op hoe hard de vogels zingen. Vooral ’s morgens en ’s avonds klinkt het bekende gezang van de merels en overal in bossen en parken hoor je spechten roffelen en boomklevers roepen. Zoals ieder voorjaar zijn vogels druk met voortplanten: territorium verdedigen, partner zoeken, nest bouwen, broeden en jongen grootbrengen. Ga samen op onderzoek in je eigen omgeving, welke vogels hoor en zie je allemaal en wat doen ze?  

Zowel het vrouwtje als de jongen van de wilde eend hebben een goede schutkleur.

Paren en broeden

Bij vogels kiezen de vrouwtjes het mooiste en sterkste mannetje om mee te paren. Vogelmannetjes doen daarom veel moeite om indruk te maken. Ze laten hun veren zien, zingen luid en sommige vogels dansen zelfs voor het vrouwtje of geven haar een lekker hapje. Zo biedt het mannetje ijsvogel het vrouwtje van zijn keuze een visje aan. Als het ‘klikt’, bouwen ze samen een nest. Het vrouwtje legt na de paring haar eieren en gaat dan broeden. Bij soorten die niet in holtes nestelen, is het zaak dat de vrouwtjes, niet opvallen. Dat zie je goed bij wilde eenden. De vrouwtjes met veren in allerlei bruintinten zijn door deze uitstekende schutkleuren haast onzichtbaar  als ze op hun nest zitten.

Deze merel heeft naast grasjes en mos ook wat plastic verwerkt in het nest.

Nesten en nestkasten

Veel vogels bouwen hun nest in bomen, of meer verstopt in struiken en hagen. Watervogels zoals wilde eenden zitten vaak tussen de begroeiing aan de slootoever en ijsvogels graven een gang in een steile oeverwand. Er zijn ook soorten die onder daken broeden zoals mussen, spreeuwen en gierzwaluwen of in boomholtes. Spechten hakken die zelf uit, andere vogels zoals mezen zoeken een verlaten spechtengat of broeden in een holle boom zoals bosuilen doen. Holenbroeders kun je helpen met een nestkast. Voor iedere vogelsoort is er een ander type kast te koop of zelf te maken. Het is de moeite waard om wat kasten op te hangen in de bomen bij een natuurspeelplek zodat de kinderen de vogels van dichtbij kunnen volgen.  

Jongen

Vogelouders zorgen voor hun jongen. Vooral de jongen die kaal en hulpeloos uit hun ei komen, de nestblijvers, hebben lang verzorging nodig. Merels, koolmezen en spreeuwen bijvoorbeeld zie je af en aan vliegen met rupsen en insecten, roofvogels en uilen voeren hun jongen met grotere prooidieren. Jonge vogels eten dierlijk voedsel daarom kun je in de lente beter niet bijvoeren met zaad of brood. De jongen van kippen, ganzen, meeuwen, weidevogels als kieviten en grutto’s en watervogels zoals eenden, meerkoeten en futen zijn veel zelfstandiger. Deze nestvlieders hebben al meteen donsveren en lopen of zwemmen met hun ouders mee. Ze zoeken al snel zelf hun voedsel. Deze ouders beschermen hun jongen wel tegen vijanden en houden ze warm bij kou en regen.

Jonge koolmezen zijn kaal en volkomen afhankelijk van hun ouders.
Mussen broeden graag met meer bij elkaar.
Reigers bouwen hun nest in hoge bomen
Jonge futen hebben veren en kunnen al snel met hun ouders mee het water op.

Activiteiten voor kinderen

Kijken en luisteren 

Ga naar buiten in de tuin, het park of het bos en luister. Hoeveel verschillende vogels hoor je? Probeer die vogels te ontdekken, kijk hoe ze eruit zien en wat ze doen. Ga eens een keer heel vroeg in de ochtend op pad, je staat versteld van het luide gezang dat je dan hoort. Om vogelgeluiden te leren herkennen: ga bijvoorbeeld naar www.vogelgeluid.nl

Nestkasten 

Je kunt zelf nestkasten maken, kijk eens op de website van Vogelbescherming Nederland

Natuurlijk kun je ook kant en klare nestkasten kopen. Bij Vogelbescherming vind je daar alle informatie over. Ze hebben een winkel in Zeist en een webshop. Er zijn nog meer goede aanbieders van kasten zoals Vivara. 

Beleef de Lente

Zie de website van ‘Beleef de Lente’. Daar vind je filmpjes van vogels bij hun nesten. Je kunt van verschillende soorten vogels de hele cyclus volgen van nestbouwen, paren eieren leggen en jongen grootbrengen. Ook staan er bij ‘Vogels in de klas’ leuke ideeën om met kinderen te doen zoals ‘maak je eigen nestkast’. https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente

Tekst: Marlies Huijzer; Foto’s: Martin Stevens

De nationale Buitenlesdag wordt dit jaar verplaatst naar 22 september 2020.
Maar nu is ook een hele goede tijd voor buiten lesgeven aan eigen kinderen of leerlingen.
In de databank van de nationale buitenlesdag vind je meer dan 70 uitgewerkte buitenlessen en thuisopdrachten. Zij hebben een groot deel daarvan tijdelijk openbaar gemaakt, nu veel kinderen thuis les krijgen. 

Aanvullend zijn er nu ook thuisopdrachten beschikbaar. Dit zijn opdrachten die de kinderen zelf (met hun ouders) buiten kunnen uitvoeren. Een deel is afgeleid van bestaande buitenlessen, maar er zijn ook nieuwe thuisopdrachten te vinden in de databank. Mogelijk helpen ze je als leerkracht of ouder bij het samenstellen van een aangepast lesaanbod en het in beweging houden van de kinderen. 

Hier een LINK naar de website van de buitenlessen.

Springzaad expertisenetwerk

Afgelopen jaar hebben een aantal mensen nagedacht over hoe binnen Springzaad meer aandacht te schenken aan groene schoolpleinen. De websites www.groeneschoolpleinen.nl en www.onsgroeneschoolplein.nl zijn in handen van Springzaad gekomen. En samen met de vele aandacht en de provinciale subsidies maakt dat er veel scholen iets willen en er een soort van wildgroei ontstaat. Doel is met name de kwaliteit van groene schoolpleinen te borgen. Bijkomend voordeel is dat we het bestuur van Springzaad ontlasten. Eind juni waren  ca. 50 vertegenwoordigers van Stichting Springzaad en Wilde Weelde uitgenodigd, die veel met groene schoolpleinen bezig zijn om over de eerste opzet te brainstormen. Dit heeft geleid tot een wat duidelijker beeld hoe de werkgroep invulling kan geven aan de opdracht.

Voor de komende tijd gaan we een aantal activiteiten uitvoeren. Hierbij zullen we uiteraard de expertise van de vele actieve mensen van Springzaad en Wilde Weelde bevragen en inzetten.