Waterkwaliteitscheck

, ,

RIVM – woensdag 8 juni 2022

Verslag mini-symposium Waterkwaliteitscheck

Bij het mini-symposium over de Waterkwaliteitscheck zijn ongeveer 50 deelnemers aanwezig. Dagvoorzitter Lucie Vermeulen (RIVM) vraag de deelnemers van welke organisatie zij afkomstig zijn. Er zijn deelnemers van onder andere GGD’en, gemeenten, omgevingsdiensten, advies- en ontwerpbureaus en waterschappen, Rijkswaterstaat en burgerinitiatieven en RIVM-collega’s.

De weg naar de Waterkwaliteitscheck
In de eerste presentatie geeft Ciska Schets (RIVM) aan hoe de ontwikkeling van de Waterkwaliteitscheck gelopen is en wat er aan ten grondslag ligt. Veranderend stedelijk waterbeheer als gevolg van verduurzaming en klimaatverandering zijn de belangrijkste drijfveren voor meer water in de stad. Naast positieve effecten voor het welbevinden en deleefomgeving, kan water in de stad ook risico’s met zich meebrengen als het microbiologisch verontreinigd is. Een in 2017 uitgevoerde inventarisatie van stedelijk waterconcepten liet zien dat er bij veel van deze concepten kans op blootstelling is en dat daarmee het oplopen van gezondheidsklachten aannemelijk is. Het is daarom van belang dat iedereen die met stedelijk water bezig is zich bewust is van deze risico’s. Daarom is de Waterkwaliteitscheckontwikkeld. Het is een instrument dat bestaat uit drie modules: 1) een vragenlijst, die het waterconcept in kaart brengt en adviezen geeft over verminderen van microbiologische risico’s, 2) een rekenmodule, die het mogelijk maakt om voor vier verschillende ziekteverwekkers het infectierisico te berekenen, en 3) een achtergrondmodule waarin aanvullende informatie over veel van de onderwerpen die in de vragenlijst aan bod komen gevonden kan worden.
Zie de presentatie als downloadbaar document onder aan deze pagina.


Waterkwaliteit in de praktijk
Heleen de Man (Sanitas Water) laat vervolgens een aantal praktijksituaties zien waarin het gebruik van de Waterkwaliteitscheck veel ongemak had kunnen voorkomen. Regelmatig blijkt dat eenvoudige oplossingen de sleutel tot succes kunnen zijn en de waterkwaliteit enorm kunnen verbeteren. Hoewel er voorbeelden getoond worden van situaties waarin het heel slecht gesteld was met de waterkwaliteit, is het in de praktijk niet altijd even somber: ongeveer 10% van de stedelijk waterconcepten heeft een uitstekende waterkwaliteit, ongeveer 10% een zeer slechte waterkwaliteit, en bij 80% van de waterconcepten is de waterkwaliteit redelijk tot voldoende, maar valt er zeker nog wat te verbeteren. In deze situaties kan de Waterkwaliteitscheck hulp bieden.
Zie de presentatie als downloadbaar document onder aan deze pagina.

Omgevingswet
Na de pauze wordt er vanuit de zaal gevraagd in hoeverre de Waterkwaliteitscheck aansluit op de nieuwe Omgevingswet. Het antwoord daarop is dat er geen directe koppeling is tussen de Waterkwaliteitscheck en de Omgevingswet. De Waterkwaliteitscheck is een zelfstandig instrument dat gebruikt kan worden om inzicht te krijgen van de microbiologische risico’s van het eigen waterconcept. Het is vooral bedoeld om bewustwording te creëren.

Toelichting Waterkwaliteitscheck
Aniek Messink (RIVM) laat in volgende presentatie in meer detail zien hoe de Waterkwaliteitscheck is opgebouwd. De vragenlijst bestaat uit 32 vragen, verdeeld over zes thema’s: algemene gegevens, algemene voorzieningen, ontwerp, beheer en onderhoud, verontreinigingsbronnen, gebruik van het waterconcept, en groen in de omgeving. Bij het invullen van de vragenlijst is het handig om voor sommige vragen navraag te doen bij de beheerder van het concept of andere betrokken partijen. De rapportage die uit de vragenlijst volgt, kan gebruikt worden om zelf actie te ondernemen, maar ook om het gesprek met andere partijen aan te gaan. De rekenmodule kan als aanvulling op de vragenlijst worden ingevuld, maar hij kan ook apart worden gebruikt. De rekenmodule berekent voor een waterconcept het infectierisico voor vier verschillende ziekteverwekkers. De gebruiker kan variëren met de parameterwaarden voor vulwater, waterbehandeling, gebruik van het concept en duur en mate van watercontact. Ook kan gebruik gemaakt worden van de vooraf ingevulde standaardwaarden of kunnen eigen waarden ingevuld worden.

Demonstratie Waterkwaliteitscheck
Samen met Lucy Bathgate (Spoorpark Tilburg) demonstreren Aniek Messink en Jack Schijven (RIVM) de Waterkwaliteitscheck aan de hand van de casus Spoorpark Tilburg. Het watersysteem in Spoorpark Tilburg bestaat uit een waterplein met 25 spuitertjes waar water uit de vijver door wordt rondgepompt, een stromende beek van 230 meter lang, en een vijver die dient als regenwaterberging. Voor de waterzuivering wordt gebruik gemaakt van UV en een zandfilter (waterplein) en een helofytenfilter (beek). Het blijkt dat de vragenlijst makkelijk is in te vullen is als je alle informatie vooraf bij elkaar hebt gezocht. Wel is het soms lastig kiezen wat je moet invullen als je een gecombineerd waterconcept hebt. Het is dan het beste om de Waterkwaliteitscheck per onderdeel in te vullen. Het invullen van de rekenmodule roept nog wat meer vragen op. Alle informatie over hoe de rekenmodule in te vullen en te gebruiken is op de verschillende tabbladen aanwezig. Het is echter ook een kwestie van een beetje durven te variëren. Met een druk op de knop kunnen alle waarden altijd weer teruggezet worden naar de default waarden. Ook hier geldt dat het handig is om een gecombineerd concept op te knippen in delen en daarvoor de rekenmodule in te vullen. Na het invullen van de rekenmodule kan een rapportage worden gegenereerd.
Zie de presentatie als downloadbaar document onder aan deze pagina.

Promotie Waterkwaliteitscheck
Op de vraag uit de zaal of er een campagne komt om de Waterkwaliteitscheck te promoten is het antwoord dat alle genodigden voor en deelnemers aan het symposium het verslag en de presentaties van het symposium toegestuurd krijgen. Ook krijgt iedereen bericht als de website www.waterkwaliteitscheck.nl live is en brengen we dan een nieuwsbericht uit op de RIVM-website. Er verschijnt tevens een artikel in RIVM-magazine over de Waterkwaliteitscheck en vakmedia en -platforms zullen een persbericht ontvangen. Uiteraard zijn alle deelnemers vanaf dit moment ambassadeurs voor de Waterkwaliteitscheck!

Dit is het officiële verslag opgesteld en beschikbaar gesteld door het RIVM.

De-weg-naar-de-Waterkwaliteitscheck_symposium-08062022Downloaden
Demonstratie-waterkwaliteitscheck-symposium-08062022Downloaden
Waterkwaliteit-in-de-praktijk_symposium-08062022Downloaden

Verslag van een geslaagde netwerkexcursie naar doorgegroeide groen/blauwe schoolterreinen 20 mei 2022

Het Startpunt, Den Haag

Op vrijdag 20 mei gingen we op stap met een bont gezelschap van 24 mensen op ontdekkingsreis naar drie verschillende groen/blauwe schoolterreinen op leeftijd. Allemaal voorbeelden van duurzaam succesvolle projecten die nog steeds in volle groei en bloei zijn. De vraagstelling van de dag was de zoektocht naar succesfactoren, ontwikkelingen, trucs en bijzonderheden van deze pleinen, hun ontwerpers, bouwers, gebruikers en beheerders.

Het eerste groene leerlandschap wat bezocht werd, was die van International IB School het Startpunt in de Haagse Schilderswijk. De groep werd op het Startpunt welkom geheten door Marleen de Kleijn, directrice. Zij gaf uitleg over het concept IB Worldschool en de ontwikkeling van de school in de laatste jaren. Natuurlijk kwam ook de ontwikkeling van het schoolplein aan bod. Initiatief voor de ontwikkeling van het schoolplein kwam vanuit twee docenten van de school. Het schoolplein is in 2012 ontworpen door Jan van Schaik (Zandraket) en samen met Wouter van Santen (Biotoop Tuinen) aangelegd. Het budget voor het leerlandschap was €80.000,- . Noemenswaardige elementen die te vinden zijn in de binnentuin zijn een heus leemhutje, een boomhut en een pizzaoven waar, getuige de afgebrande deur, goed gebruik van wordt gemaakt.

De effecten die de tuin heeft op de kinderen zijn groot, zo is de motoriek van de kinderen aanzienlijk verbeterd en is het aantal ruzies verminderd, zo vertelde de directrice.

Het onderhoud van de tuin wordt gedaan door Wouter van Santen. Wouter zet het onderhoud zo in dat er zo min mogelijk sporen van de ingrepen zichtbaar zijn, maar alles natuurlijk oogt. Hij werkt niet met contracten en komt langs wanneer de school dit nodig acht. Dit betekent dat hij op het Startpunt vier á zes keer per jaar komt. Daarnaast werkt het schoolteam de laatste vrijdag van de zomervakantie samen om het plein helemaal op orde te maken voor het komende schooljaar dit gebeurd onder toeziend oog van Wouter. Meester Sebastiaan is de kartrekker die er voor zorgt dat leerlingen goed om gaan met de tuin en haar bewoners. ‘Kinderosie’ is een steeds terugkerend probleem met zo’n 160 kinderen die dagelijks gebruik maken van het plein. De vijver werd even het zorgenkindje toen iemand er twee goudvissen in had losgelaten, die de leem-bodem omwoelden en de vijver dreigde niet meer waterdicht te zijn. Inmiddels zijn de vissen gevangen en kunnen de kinderen er weer volop vn genieten.

Rottend hout als aantrekkelijke leef & ontmoetingsplek voor kinderen en insectenleven
Als speelgoed hergebruikte autobanden leveren de nodige discussie op
Met de passende soortenkeuze en nodige bescherming kan ook een klein plein in de loop der jaren heel groen en ruimtelijk worden
De waterpomp met een slimme oplossing voor beknellingsgevaar: een stapel tegel onder het handvat
Een speelkeuken geeft ruimte voor geëmancipeerd rollenspel!
Doorgegroeide, holle bosjes zijn een ideale geheime ontmoetingsplek en bieden materiaal en ruimte voor natuurbeleving
Een waterton hoeft niet van plastic te zijn, water voor plantenexperimenten
Drinkwater uit een kraan is gezond en vermindert de kans, dat uit de waterpomp getapt wordt
Een mooie variant op het tegelmuurtje geeft een extraatje in esthetische waarde

De Paradijsvogel, Ypenburg

De tweede school waar de Springzaders zich naartoe begaven was Basisschool de Paradijsvogel. Deze basisschool bevindt zich in Den Haag Ypenburg. De drijvende kracht achter dit schoolplein is de conciërge, Wim Diesveld. Hij heette de groep welkom op een schoolplein waar nog druk gespeeld werd door de kinderen. Een onderwerp dat meteen tot veel gespreksstof leidde was de rotte boomstam die dienst doet als geliefde schuilplaats en een discussie over risico en speelwaarde opriep. Een ander bijzonder voorwerp was een klapbare putdeksel die in een muurtje gemetseld was. Het risico van beknelling is aanwezig, maar door de slimme manier waarop hij aangebracht was blijft het risico aanvaardbaar en kan de toegevoegde speelwaarde behouden worden. Na het bezichtigen van het plein werd er binnen tijdens de lunch verdiepende uitleg gegeven over het plein door de makers, beheerders en de conciërge. Deze proactief betrokken medewerker die ons, middels mooie anekdotes uit het schoolleven van alledag, dat wat we zagen nog meer verduidelijkte, is zeker een van de grootste succesfactoren van dit levendige groene schoolterrein.

Het plein is ontworpen door Jan en Wouter en ook door beide heren aangelegd in 2012/2013 met een budget van ca €50.000,-. In het begin was er veel weerstand tegen het groene schoolplein. Zo werd er door enkele ouders geëist dat kinderen met schone kleren naar school kunnen gaan en ook terug komen met schone kleren. Enkele kinderen moesten in het begin daarom tijdens het speelkwartier aan de rand van het plein op een bankje zitten. Mede dankzij een bijeenkomst met kritische ouders, ingeleid door een externe expert met een goed verhaal over de waarde van natuurlijk spelen, maar ook door de vele positieve ervaringen en belevenissen is de cultuur inmiddels veranderd en kiezen ouders vaak bewust voor de school. Een nog openstaande wens van de school is het plaatsen van een waterpomp. Daarvoor wordt financiering gezocht.

Volgens de gymleerkracht hebben de kinderen een verbeterde motoriek sinds het groene schoolplein is gerealiseerd. Ook het spelgedrag van de kinderen is anders. Zo werken de kinderen nu meer samen en is het spelgeluid veranderd. In de groene gedeeltes van het schoolplein zijn ze stiller. Ook het schoolpersoneel heeft om moeten leren gaan met de effecten van het groene schoolplein. Betreffende het schoon houden van de binnenruimtes zijn er de volgende oplossingen, er zijn roosters bij de deuren, de kinderen moeten sloffen aan voor ze de klasruimtes betreden en het personeel moet iets meer vegen maar, dat hebben ze er wel voor over. Het onderhoud wordt uitgevoerd door Wouter van Santen middels enkele bezoeken per jaar. Ook in dit geval is dit niet contractueel vastgelegd.

Verder wordt er betreffende het onderhoud besproken hoe een groen leerlandschap niet terug verandert in een tegelplein. Middelen om dit te voorkomen zijn: groen in de visie van de school opnemen, waarde voor de gezondheid en ontwikkeling van de kinderen eraan hangen, verwondering als hoofdthema nemen en docerend personeel met een hart van goud en groene handjes aantrekken. Daarnaast is het belangrijk om een begroting en de nodige werkuren te verwerken in een beleidsplan. 

Een van de personen die mee was met de excursie was Anne Mossink. Anne was er vanuit het onderwijssubsidiebureau (OSB). Het OSB is drie jaar geleden gestart omdat ze merkten dat scholen moeite hebben met het verwezenlijken van hun dromen, niet alleen de groene. Het bureau ondersteunt scholen bij het behalen van beleidsdoelen en bij het vinden van beschikbare budgetten. Het werkgebied bevindt zich momenteel met name rond Amersfoort. Verder werkt het winstmodel als volgt, scholen betalen een startfee daarna werken ze met een no-cure-no-pay principe. De organisatie krijgt namelijk een percentage van de binnengehaalde bedragen. Naast het helpen in de zoektocht naar subsidies bemiddeld het onderwijssubsidiebureau ook tussen scholen en ontwerpers/uitvoerders.

Speelwaarde en risico’s van een ingemetselde putdeksel met bewegelijk rooster wordt met elkaar besproken
Het reliëf van de hoge speelburcht voegt veel ruimtelijke afwisseling en speelmogelijkheden toe aan het kleine plein
Op veel plekken heeft de muur van de burcht een groen en soms zelfs bloeiend jasje….
Niet overal is het gelukt planten in de muur te laten groeien, de redenen worden gauw duidelijk…
Het zittheater wordt binnen en buiten de lessen veel gebruikt en is in de loop de jaren een heerlijk beschutte plek geworden
De combinatie van verschillende soorten steen met mozaïek en hout voegt veel speelsheid toe
Ook op het allerkleinste plein is op een slimme plek een composthoop en/of takkenril voor het eigen tuinafval te vinden
Een terugkerend element op veel groene pleinen zijn spannende raakvlakken tussen beschutte ruimte en de ‘buitenwereld’
Het samenspel van verschillende ruimtelijke elementen geeft het kleine plein veel diepte en laat het daardoor groter lijken.
De kieren in het onderste, losse gedeelte van de stapelmuur geeft ruimte aan verschillende soorten planten
Een mooi uitzicht op het groene plein uit de bovenste verdieping
Tijdens de lunch verteld meester Wim, enthousiaste conciërge en drijvende kracht achter de Paradijsvogel ruimhartig over het alledaagse leven met een groen schoolplein

De Vuurvogel, Zoetermeer

De laatste school die bezocht werd was Vrije School de Vuurvogel in Zoetermeer. Onder het genot van een goede lentebui werd er aandachtig geluisterd naar Joeri Franken terwijl hij vertelde over het groene schoolplein van de Vuurvogel.

Het schoolplein is in 2013 met een budget van €35.000,- aangelegd naar aanleiding van een brand die het gehele schoolgebouw in de as had gelegd. Het ontwerp voor het schoolplein is gerealiseerd door Sigrun Lobst, Aardrijk, Wouter van Santen en Jan van Schaik. Jan en Wouter hebben het plan aangelegd, de gemeente Zoetermeer heeft het straatwerk voor haar rekening genomen. Het initiatief werd gedragen door een zeer actieve moeder. Er was weinig feedback van de school, wel van de ouders. Een aantal dagen hebben ouders geholpen met de realisatie en één dag is er samen met de kinderen aan het schoolplein gewerkt. Onderhoud wordt gedaan door Wouter van Santen en die werkt wederom via zijn principe van alleen ingrijpen als het echt nodig is, bv als bepaalde onderdelen niet meer toegankelijk zijn, er ruimte gemaakt moet worden voor verdrongen soorten of als er gevaarlijke sitiuaties ontstaan.

Het plein ligt verdiept. Het hoogteverschil wordt opgevangen met stapelmuren bij de onderbouw en stammen bij de bovenbouw. Langs de randen is een haag geplant met een grote diversiteit aan inheemse soorten. De onderbouw heeft drie lokalen met deuren naar de buitenruimte, elk lokaal heeft een eigen pleintje van elkaar gescheiden door kleine moestuintjes.

Bijzonder was de plaatsing van twee dertig jaar oude wilgen uit het park die plat zijn neergelegd als klimaanleiding. Ze hebben beiden wortel geschoten en zijn nu min of meer verteerd en  uitgeroeid tot een wilgenbos. Aanvankelijk was de buitenruimte openbaar sinds een jaar wordt het omgeven met een hoog hek.

Na de uitleg liepen de bezoekers nog rond op het schoolplein en werden langzaam verzopen door de regen. Vervolgens is er in de lokale pizzeria nog samen genoten van een pizza en zo werd de interessante en gezellige dag afgesloten.  

Het groene plein van de Vuurvogel leeft van zijn jong volwassen bomen, vaak spontane zaailingen, liefdevol gekoesterd door het meegaande onderhoud van hovenier Wouter van Santen
…en heel veel losse materialen, die door de school niet als rommel, maar als belangrijke speel- en leerelementen worden gezien en benadert
…zo zijn de dagelijkse spelmogelijkheden onuitputtelijk
Het doorgegroeide wilgenbosje uit de wilgenelementen van de eerste jaren
Doelen als waterbuffering, verkoeling, biodiversiteit, rustgevende groene sfeer, oneindige spelmogelijkheden en educatieve en creatieve ruimte…. kun je op dit plein allemaal afvinken
Ook hier weer de typische ontmoetingsplek van binnen- en buitenwereld in de bosjes bij het hek
Afgelopen jaar is een nieuw schuurtje voor spelmateriaal en gereedschap toegevoegd. Niet zo maar een schuurtje… de kwaliteit van het bouwwerk voegt zich harmonisch in het geheel
De laatste jaren zijn een aantal bomen die dicht op het gebouw stonden verwijderd, zonlicht en opwarming zijn ook voor de bovenste klaslokalen geen probleem meer en s’ winters zitten de vogels bijna op de vensterbank
De waterpomp met speelbeek vanaf de heuvel
Een ingegroeide speelvlonder tussen de bomen.
Jan van Schaik, een van de makers van het plein verwondert zich keer op keer over de natuurlijke sfeer op het plein.
… en vergis je niet: het plein is niet groot en ligt midden in een drukke woonwijk!

 

Door Jurek Minderman ism Wouter v Santen en Jan v Schaik

Foto’s: Sigrun Lobst

Nieuw boek: ‘HET LAATSTE KIND OP STRAAT ‘- HET BELANG VAN VRIJ SPELEN 

, ,

Het vrij spelen van kinderen staat onder druk.

Het is niet meer vanzelfsprekend dat kinderen zelfstandig hun buurt ontdekken en alleen of met vriendjes in de (stads)natuur rondstruinen. Dergelijke ervaringen zijn echter van wezenlijk belang voor de ontwikkeling van kinderen.

Het vrij spelen staat centraal in het boek Het laatste kind op straat. Twaalf deskundigen, onder wie onderzoekers, pedagogen, professionals uit de kinderopvang en ontwerpers van speel- en buitenruimtes, delen in deze bundel hun visie en praktijkervaringen. Ze houden een pleidooi voor meer autonomie van kinderen en het verbeteren van hun speelomgeving. Hoe geven we kinderen weer de ruimte en het vertrouwen om al spelend zichzelf en de wereld om hen heen te ontdekken? Dat is de vraag die we gezamenlijk zullen moeten beantwoorden, zowel ouders en opvoeders, als beleidsmakers, ontwerpers van onze leefomgeving en ieder ander die kan bijdragen aan een waardevolle kindertijd. Dit boek kan daar hopelijk een bijdrage aan leveren, want als we niet ingrijpen, zullen we binnen twintig jaar waarschijnlijk helemaal geen kinderen meer zien spelen op straat.

Martin Hup (Het Woeste Westen) en Martin van Rooijen hebben als oogst van het Congres Het laatste kind op straat, 09 juni 2022 een aantal teksten verzameld en in een prachtig vormgegeven boek gepubliceerd.

Vind HIER meer informatie over het boek, de inhoud, de auteurs en de plek om je eigen exemplaar te bestellen.

Lees HIERONDER als voorbeeld het artikel van Springzaadpartner Sigrun Lobst | Aardrijk landschap & spel.

Sigrun-Lobst-Het-laatste-kind-op-straat_lightDownloaden

Verslagje Cursusdag groen-blauwe schoolterreinen ism IVN Zuid-Holland/ Zeeland 09 juni jl

, ,

Het was een leuke gevarieerde groep die naar de cursusdag ‘Kennismaken met groen- / blauwe schoolpleinen’ in Rotterdam kwam op 9 juni. Van België tot Friesland waren de 16 deelnemers afgereisd. Deze dag was georganiseerd en gefinancierd door Springzaad en IVN Zuid-Holland/ Zeeland om kennis en ervaring uit te wisselen en te verdiepen.

De dag begon op het plein van OBS het Landje, grenzend aan en groot openbaar stads-& sportplein in het centrum van Rotterdam. Het groen/blauwe plein is ontworpen door Annemiek Bongers en aangelegd door Jan de Vries. Een enorme berg ervaringen werd tijdens de rondleiding door het rijk gestructureerde speellandschapje gedeeld door Jan, die vertelde wat de succesfactoren van dit project waren en wat de leerpunten. Heel snel kwam een levendige kennisuitwisseling onder de deelnemers op gang.

Impressie van het schoolplein van KC de Vlinder in Rotterdam Delshaven, een project van Sarah Los en Roel Crul, Wouter vn Santen en Jan van Schaik.

Vervolgens fietste de groep naar 2 pleinen ontworpen door Springzaadpartners Roel Crul en Sarah Los. Bij KC de Vlinder vertelde directeur Loes met passie over de tuin, de geweldige betrokkenheid van kinderen en buurt. Dit plein, met liefde aangelegd door de Zandraket en Biotoop is klein, openbaar en middenin de versteende wijk Delfshaven. Maar problemen met vandalisme zijn er niet, de betrokkenheid is alleen maar toegenomen. Het is een prachtig voorbeeld van succesvolle samenwerking tussen maar liefst vier bedrijven aangesloten bij Springzaad en een brede groep van gebruikers.

Bij OBS Dakpark; een binnentuin gedeeld door een school, moskee en multicultureel centrum vertelde Sarah Los over het ontstaan van deze tuin. Het afgekoppelde regenwater loopt door hoge goten over het plein, klettert naar beneden en komt uit in een enorme wadi. De bloemenwei (ingezaaid door de leerlingen) en een overdekte ontmoetingsplek maken dit afwisselende speel/leerlandschapje tot een bijzonder plekje in Rotterdam.  

Onderweg naar Daltonschool De Margriet werd nog even een splinternieuwe enorme robinia-speeldraak in een zee van bamboe bewonderd die door Jan van Schaik van Zandraket ism Annemiek Bongers onlangs is aangelegd op een openbaar plein, dat oa door een aangrenzende school gebruikt wordt.

De grote draak op het Rotterdamse Taandersplein in Spangen, een project van Annemiek Bongers en Jan van Schaik

De deelnemers van de cursusdag kwamen van allerlei verschillende achtergronden en streken en juist daardoor was het heel inspirerend om observaties en ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar. Het gezamenlijke op pad zijn langs inspirerende voorbeelden van geslaagde projecten, het luisteren naar de verhalen van makers en gebruikers en de kritische uiteenzetting onderling rond verschillende aspecten van het werk maken deze cursus/ excursiedagen keer voor keer tot een succes. Een stevige boerenlunch met streekproducten en de inspirerende leiding van de dag door twee ervaren Springzaadpartners, Jan en Sarah deden de rest. Op naar een volgende keer!

Sarah Los, Jan de Vries en Sigrun Lobst

Zie hieronder een reactie en foto’s van deelnemer Johan Lambrix, Provinciaal Natuurcentrum België

Wij hadden onderling en samen met de rest een hele leuke en interessante tijd in Rotterdam. Mooie schoolvoorbeelden, fijne contacten en een heerlijk zonnetje dat er net doorkwam toen we aan het hotel op de fiets sprongen, dat was wel heerlijk relaxed.

Het viel ons op dat er heel veel vanuit het standpunt van de ontwerper gesproken werd (uiteraard want Jan en Sarah zijn dat). Het verbaasde dat toch een groot deel van de aanwezigen hoveniers of zzp’rs waren en maar 1 leerkracht. Wellicht stuurde dat de verhalen ook meer ontwerp en minder naar educatie. Maar we hebben ook contacten gelegd met de 3 collega’s van het IVN en dan gaat het uiteraard wel meer over outdoor learning.

Heel bijzonder vonden we de pertinente plaats van water (en de manier van afkoppelen en aquaducten) op elk schooldomein. En we waren ook onder de indruk van de positieve ervaring van de openstelling voor de buurt van 3 van de 4 schooldomeinen.

Kortom een geslaagde vorming voor ons.

Groetjes, Johan Lambrix

Foto’s hierboven van Johan Lambrix.

#87 Natuurlijk(e) eendracht

,

De opdracht die de discipelen met Pinksteren ontvingen was naar Jeruzalem te gaan en daar  ondanks hun pijn, wanhoop en meningsverschillen eendrachtig samen te zijn. Al eerder vermeldde ik dat de naam Jeruzalem “nog te beërven vrede” betekent, de richtingaanwijzer die ons hierin geboden wordt, wijst dus naar “eendrachtig samenzijn”. En het woord eendracht is alleen daar nodig waar  verschillen zijn, toch? 

Ofwel de verschillen hoeven niet bestreden te worden, maar vrede/ heelheid kan juist bereikt worden via deze contrasten en moeten door de koker van verscheidenheid. Natuurlijke verscheidenheid kan voor een belangrijk deel alleen ontstaan uit relaties. Alles gaat volledig gezamenlijk, geen enkele soort ontstaat zomaar vanuit zichzelf.

  • Ben ik eindelijk mijzelf, vindt iedereen mij zo veranderd! 
  • Van dwars zijn krijg ik een rechte rug.
  • Anders dan anders is dat niet weer hetzelfde? Wijsheden van “Loesje” 

Om een samenleving gezond en veerkrachtig te houden, is het van belang een diversiteit na te streven die de belangen van alles en ieder in die samenleving respecteert. Of het nu gaat om een individu, gezin, familie, gemeenschap of natie, de kracht komt voort uit zowel verscheidenheid als verbinding. 

Kijk maar hoe de natuur dit doet, juist door in contact te blijven, uit te dagen en te reageren op alles wat zich aandient. Is het niet de plant die de bij uitdaagt en de bij de plant om zich aan te passen? En openen zij daarmee niet voor elkaar de poort tot nieuwe mogelijkheden om te overleven? Een vloeiende cyclische beweging, die in een dans met seizoenen en veranderende omstandigheden zichzelf elke keer opnieuw uitvindt. 

Zo ook bij mensen, ons aanpassingsvermogen is groot: creativiteit, ervaring en vaardigheden bieden duizenden patronen, zolang wij het lef maar hebben om met onze schatten “buiten de lijntjes te kleuren”. Diversiteit kan alleen ontstaan uit onderlinge afhankelijkheid en verschillen overbruggen kan alleen vanuit acceptatie van verscheidenheid. Onconventioneel en divers, volledig in verbinding met onszelf, elkaar en onze directe omgeving. Juist dan krijgen nieuwe patronen een kans, kunnen gaan stromen, tot wasdom komen en hun bestemming krijgen. 

Elk leven op aarde kan alleen vanuit deze logica groeien, bloeien en vermeerderen. Wij leven naar dezelfde wetten als de hele natuur, ooit bedoeld als een open systeem. En de aard van een open systeem is dat zij gesloten systemen laat bestaan. Onze rol is dus niet overheersen of onder controle houden, maar hier past  bescheidenheid in het slechts deelnemen aan de natuur. 

Zoals de draaiing van de bromtol een eigen geluid produceert, de draaiing van de caleidoscoop ( zie foto) zich met een verscheidenheid aan vormen en kleuren een uitgebalanceerd geheel zoekt en de Derwisj door de draaiing in hun dans zich overgeven aan de verticale lijn…. zo wordt onze horizontale logica niet bestreden maar verrijkt met de verticale logica die volkomen natuurgetrouw is.  

We kunnen niet meer stelen om te overleven , maar moeten delen en verbinden om stappen voorwaarts te maken en door te ontwikkelen. Pijn, wanhoop en meningsverschillen niet bestrijden maar daarin elkaar vasthouden en de kracht van die verbinding leren ervaren. 

Dan gaan ook wij als bruggenbouwers aan de slag om te repareren en te herstellen, werpen beknellende patronen af en wordt de way- out vanuit onze escape room een stuk overzichtelijker. 

Want alles wat vanuit verbinding tot stand komt, blijft bestaan… blijft herinnerd, als de jaarringen in de boom waar butsen, ziektes en tegenslag zichtbaar in opgenomen mogen zijn.  

Voluit leven- voluit loslaten en doorgeven- voluit gedenken en voluit sterven.

Door: Jeanette van der Meulen