Na zo’n 30 jaar in ‘het groen’ te werken & zo’n 15 jaar lid van de Wilde Weelde te zijn, kwam ik er onlangs eindelijk, eindelijk, aan toe mezelf een lidmaatschap van Springzaad cadeau te geven.  

De afgelopen decennia werk ik vooral in het gemeenschappelijk groen. Ontwerp, aanleg, beheer voor scholen; kinderdagverblijven; V.v.E’s en buurtgroepen. En wat vond ik het fijn en boeiend dat daar in toenemende mate speelnatuur bij kwam kijken. Likkebaardend zag ik ook hoe vooral collega’s Rob v/d Steen, Paul van Eerd en Laurens Braakman zulke mooie en inspirerende plekken maakten. Ik ben heel blij dat ik hen daar geregeld mee mocht helpen (en wellicht niet geheel passend in dit stukje, maar het fantastisch werk van Sigrun is me nog langer een soms jaloersmakend maar altijd stimulerend voorbeeld geweest)!        

In al die jaren heb ik veel ervaring opgedaan in de vele facetten van ons werk. En werd me langzaamaan duidelijker van waaruit ik werk en wat ik belangrijk vind. 

Basis en leidraad is voor mij het helaas toch ietwat belegen begrip van de samenhang der dingen. En het daaruit voortvloeiend belang van samenwerken. Samenwerken gebaseerd op ieders verschillende verantwoordelijkheid. Mijn verantwoordelijkheid ligt natuurlijk in eerste instantie in het ontwerpen en aanleggen van een veilige, zo divers mogelijke, stimulerende en speelse plek voor kinders. Heldere keuzes in ontwerp; een degelijke en speelse aanleg en niet te vergeten ook een goed te onderhouden plek. Ik zie het als één van m’n belangrijkste taken om de elementen van vraag, ontwerp, aanleg, gebruik en onderhoud in een zo vloeiend mogelijke samenhang georganiseerd te krijgen.

Dit alles om een fijne, speelse plek te creëren waar zo veel mogelijk planten & dieren wonen en zo veel mogelijk kinderen kunnen spelen. Dat spelen zie ik graag in de ruime zin van het woord. Dus naast alle belangrijke vormen van spel ook plekken om boekje te lezen; met z’n allen te leren; om samen of in je uppie te staren; geheime plekjes; zitplekken. Een aantal afgebakende plekken voor plant en dier, maar ook plekken waar het niet zo erg is als planten en dieren iets te lijden hebben van het kinderspel en hun speelse interesse.  

Als ik er zo over nadenk, is spelen eigenlijk de mooiste manier om je te bewegen op de golven van de samenhang der dingen. Spelen is daarmee niet alleen als doel voor de kinders belangrijk, maar ook minstens zo belangrijk in ontwerp, aanleg & beheer. Of zoals Wende in haar lied ‘yoga oefeningen’ bezingt: ‘maar verleg die steen en speel!’ Alwaar ze voor de volwassenen onder ons nog stilletjes aan toevoegt: ‘dat je belangrijk was’. Waarvan akte.    

Auteur: Rob Vleeming, robvleeming@ziggo.nl

Ervaringen uitwisselen tijdens een bezoek aan een gemeentelijk natuurspeelplek

ONAFHANKELIJK ADVIES – KENNIS DELEN – ERVARINGEN UITWISSELEN – ENTHOUSIASTE COLLEGA’S ONTMOETEN

Steeds meer scholen willen een groen/blauwe buitenruimte in plaats van een grijs plein. Gemeenten geven subsidie en willen daarvoor kwaliteit. Maar waar zit ‘m die kwaliteit in? Hoe krijg je dat voor elkaar?

Steeds vaker willen gemeenten meer ruimte maken voor natuurlijk-avontuurlijk spelen in de openbare ruimte. Maar hoe regel je dat binnen de verschillende afdelingen? Hoe neem je bewoners mee in het nieuwe beleid? Hoe ga je om met botsende belangen? Hoe met veiligheid en aansprakelijkheid?

Binnen een gemeente is op het gebied van speelnatuur niet altijd evenveel kennis aanwezig of de aanwezig kennis is versnipperd.
Stichting Springzaad heeft veel specialistische kennis en ervaring op het gebied van zowel groen als blauw van planvorming tot uitvoering en beheer verzameld.

Die kennis en ervaring willen we graag met gemeenten delen en een speels netwerk bouwen tussen de gemeenten onderling.

Springzaad is 20 jaar geleden ontstaan vanuit ontwerpers, hoveniers en pedagogen. Er was nog weinig over speelnatuur bekend, door de kennis en ervaringen uit te wisselen, ontstond er een gezamenlijk doel en visie over wat natuurlijk spelen inhield en werd er een Stichting opgericht. De huidige Stichting is een landelijk netwerk van professionals die met elkaar kennis delen over natuurlijk ingerichte buitenruimten en gemeentelijke speelweefsels o.a. bij scholen, kinderopvang of in de openbare ruimte. De rijke ervaring van haar partners wordt gebundeld en toegankelijk gemaakt via diverse activiteiten.

Inmiddels zijn ook natuurbeheerders, leerkrachten, opleiders, onderzoekers, beleidmakers en ambtenaren partner van de Stichting. Met dit netwerk heb je als partner een vraagbaak en voel je je gesteund in je ideeën over inrichting en beheer van natuurrijke buitenspeelruimte.

Meer Ruimte voor Natuur en Kinderen

Deze visie delen we als partners nog steeds en dragen we uit. Voor groene en groen/blauwe schoolpleinen is eveneens een visie ontwikkeld vanuit Springzaad.
Waaraan herken je een kwalitatief groen / blauw schoolplein of natuurlijk-avontuurlijk speelplaats:

  • een rijk speellandschap;
  • minimaal 50% van het bespeelbaar oppervlak heeft een natuurlijk karakter;
  • bij het ontwerpen, de aanleg en het onderhoud zijn kinderen, leerkrachten, ouders omwonendenen andere partijen actief betrokken;
  • overwegend (her)gebruik van waar mogelijk natuurlijke materialen en inheemse beplanting;
  • de inrichting draagt bij aan grotere biodiversiteit, het vasthouden / gebruik van regenwater en het tegengaan van hittestress;
  • voor kinderen uitdagende en dynamische natuur;
  • kinderen leren grenzen kennen en omgaan met aanvaardbare risico’s;
  • een speelomgeving welke behalve actief spel ook rust, natuurbeleving en creatieve vormen van spel stimuleert;
  • het gebruik van buitenruimte is geïntegreerd in het lesprogramma.

Springzaad biedt u ondersteuning

Een gemeenteambtenaar die gedreven is en wil gaan voor groene schoolpleinen, loopt daarbij vaak tegen onwetendheid aan. Krijgt veel vragen en merkt vaak dat er binnen de gemeente weinig ervaring met speelnatuur is. Springzaad kan een ambtenaar hierbij ondersteuning bieden.

Hoe?

In de vorm van kennisdeling, wij organiseren bijeenkomsten en activiteiten, geven trainingen en cursussen. Stichting Springzaad brengt publicaties uit als: boeken, brochures gebundeld beeldmateriaal met voorbeelden van speelnatuur. Onze nieuwste uitgave is een inspiratiemap voor groene schoolpleinen. De map bestaat uit 13 bladen, elk met een eigen thema, vol met inspirerende voorbeelden. Goed te gebruiken bij de ontwikkeling en ontwerp van een groen schoolplein.

Voordelen van partnerschap

Als partner ontvangt u onze nieuwsbrief en kunt u een plek krijgen op onze website, waar u speciale interesses en kennis, projecten en vragen met anderen kunt delen. U kunt deelnemen aan bijeenkomsten, cursussen en trainingen waar u kennis op doet en waar ervaringen worden uitgewisseld. Kennis op het gebied van o.a. beplanting, pedagogiek, aanleidingen, risico’s, veiligheid, beheer, speelwater en van visie, ontwerp, inrichting en regelgeving. Met uw vraag bepaalt u daarnaast waar wij onze activiteiten op richten.

Springzaad opereert zonder winstoogmerk, onafhankelijk van commerciële of politieke partijen, ter bevordering van kwaliteitsverbetering van de speelomgeving voor kinderen.

Wilt u meer weten, kom naar de gemeentedag op vrijdag 8 oktober 2021 of stuur een mail naar info@springzaad.nl

U bent van harte welkom als partner!

Workshop Starthulptraject groene schoolpleinen 
voor gemeenten en procesbegeleiders

Wat
Verdiepende workshop over organiseren starthulptraject voor groene schoolpleinen door gemeenten en procesbegeleiders.

Waarom
Als de school de start van het traject niet goed inzet, ligt een mislukking op de loer.

Voor Wie
Gemeenteambtenaren groen/spelen/onderwijs, procesbegeleiders/ontwerpers speelnatuur, NME-medewerkers, regioconsulenten Springzaad

Tijd en locatie:   30 juni 2021 van 15:00 tot 17:00 op Basisschool De Zonnewijzer in Amersfoort, Trombonestraat 62
Investering:  € 60.- (ex btw) voor de partners van Springzaad, € 75,- (ex btw) voor alle andere deelnemers, voor SZregioconsulenten gratis
Opgave:  meld je nu aan via info@springzaad.nl
(afhankelijk van de geldende maatregelen later nadere invulling)

Overal in het land zie je steeds meer groene schoolpleinen, gelukkig. De meerwaarde van een groen plein heeft zich inmiddels bewezen. Maar er gaat nog wel eens iets verkeerd met ontwerp, aanleg of onderhoud. Gemeenten weten niet precies hoe ze de scholen het beste kunnen ondersteunen. Er zijn (nog) te weinig ontwerpers/hoveniers/schoolleiders/ambtenaren/NME-medewerkers die weten hoe je tot een kwalitatief goed groen schoolplein kan komen. En dat is heel jammer, want als er na een enorme inspanning in geld, energie en tijd  een ‘groen’ plein ligt en het bijvoorbeeld na een half jaar alweer kaal gespeeld is, tja… dan is de teleurstelling groot.

Na de online informatiebijeenkomst van 14 mei jl komt er nu een verdiepende workshop op locatie op 30 juni as. aangeboden door het Expertisecentrum Groene Schoolpleinen van Stichting Springzaad in Amersfoort. Hierbij wordt dieper ingegaan op het volledige traject als een samenwerkingsverband tussen gemeenten, scholen en procesbegeleiders. Het is van wezenlijk belang dat scholen goed overdenken waarom ze een groen plein willen hebben en hoe en met wie ze dat het beste kunnen aanpakken. Als de visie goed in elkaar zit, scholen weten wat ze willen, en er een deskundige ontwerper is gekozen, dan komt het in merendeel van de gevallen goed.

Goed voorbeeld is de Werkplaats Groene Schoolpleinen in Amersfoort, waar dit starthulptraject is uitgedacht. Inmiddels wordt het ook toegepast in Rhenen en Harderwijk. Deelnemers van de workshop krijgen uitgebreid inzicht in dit starthulptraject ‘Van pril idee naar eerste werkdag’. Niet alleen inhoudelijk, maar ook hoe je dit als gemeente kan organiseren en ondersteunen. 

Verder gaan we de diepte in door met elkaar wat casussen te behandelen, zodat iedereen geïnspireerd en met goede bagage weer verder kan. 

Voorbeeld van het starthulptraject zoals ontwikkeld voor de gemeente Harderwijk door Marjan Deurloo/ Juffie in ‘t groen en Fabian Brökelman/ Samenwerkstad Amersfoort

Beste Springzaad nieuwsbrieflezers,

Inmiddels zit mijn stageperiode er weer op en is het tijd voor terugblik.

Ik zal eerst even herhalen welke drie opdrachten ik heb uitgevoerd tijdens mijn ruime tien weken durende stageperiode. De eerste en overkoepelende opdracht was het inventariseren van speelnatuur in Nederland. De tweede opdracht was het opstellen van een aantal FAQ’s en de laatste opdracht was een inventarisatie van onderhoud rondom speelnatuur. 

Ik heb een zeer leuke stageperiode achter de rug en ik heb veel moois gezien in heel het land! Ik heb interessante dingen gezien en inspirerende mensen gesproken! Ik heb dan ook een groot compliment voor iedereen die betrokken is bij speelnatuur! Door middel van speelnatuur versterken we die band tussen mens en natuur weer!

De speelnatuur in Nederland, ik heb ruim 90 locaties bezocht. Het gaat dan van kleine schoolpleintjes die vergroend zijn tot grote speelnatuuroases. De resultaten hiervan zijn te vinden op de speelnatuurkaart van Springzaad.

Dan zijn er de FAQ’s. Ik heb er twee volledig kunnen uitwerken. De onderwerpen van die twee FAQ zijn de vliesjes die ontstaan op ijzerrijk water en hoe regenwaterafkoppeling werkt. Er staan nog meer FAQ’s in de planning zoals het gevaar van notenbomen en mocht u als lezer op- of aanmerkingen hebben, schroom dan niet om mij te mailen! (jurekminderman@springzaad.nl

Het laatste product wat ik heb opgeleverd is een rapport over de onderhoudskwesties. Ik heb hierin getracht een koppeling te brengen tussen alles wat ik gezien en geleerd heb in mijn stageperiode en hoop dat het rapport een handvat kan zijn voor Springzaad. Momenteel ligt het rapport nog ter beoordeling bij mijn begeleidend docent en is het rapport dus nog niet beschikbaar. Wanneer dit wel het geval is zal dit gecommuniceerd worden. 

Afsluitend kan ik nogmaals vermelden dat ik een fijne stageperiode bij Stichting Springzaad achter me heb en ik verheug me zéér op een verdere voortzetting van mijn taken op een lagere snelheid bij de stichting. Dus mocht u nog speelnatuurlocaties weten waarvan u zegt; die moeten op de kaart! Laat het weten en dan plannen we een afspraak in. Voor nu ga ik mij voorbereiden op mijn afstudeerperiode bij Provincie Gelderland!

Met speelse groet,

Jurek Minderman