Samen genieten van een natuurlijk speelplein

Het was een volledig versteend marktplein. Hier en daar wat plantenbakken en veel zwerfafval. 

Deze zomer maakte NINOK in opdracht van de Gemeente Amsterdam voor dit plein een houten speelplaats. We hadden geluk en troffen de enige twee weken zon van deze zomer. Iedereen uit de wijk kwam een kijkje nemen. Kinderen waren al halverwege het project niet meer te houden: ‘mag ik de octopus knuffelen?’, werd een veelgehoorde zin. De knusse zitjes werden direct ingenomen door tieners, ouders en kantoor-lunchers.  

En wij? Wij kijken reikhalzend uit naar meer van deze geweldige projecten!

NINOK Houtwerk is een meubelmakerij in Amsterdam-West. 

In de afgelopen tien jaar hebben wij ons gespecialiseerd in eerlijke, duurzame inrichting. Om dat te kunnen realiseren, hebben we ook een eigen zagerij opgezet waarmee we lokaal hout tot planken en balken zagen. 

We zijn blij te kunnen melden dat onze klantenkring groeit. Steeds meer mensen en bedrijven zien het belang van ‘schoon’ meubilair.

Tussen onze keukens, kantines en kasten door, krijgen we af en toe ook aanvragen waar we dus echt van gaan glimmen: 

Een speelhuisje en zandbak op het dakterras van het Blijf van Mijn Lijf Huis. Wat een bijzondere opdracht was dat!

Het inrichten van een hondenkennel met een 8 meter lange replica van de Golden Gate Bridge. Ook zo’n topper. 

En het inrichten van Plein 40-45, in Amsterdam Nieuw-West, waar de inleiding van dit artikel over gaat. Het ontwerp is van HUNC en wij mochten het uitvoeren. En hoe kwam HUNC bij ons terecht? Precies om onze doelstellingen: lokaal hout, lokaal gezaagd, alle afwerking eco-vriendelijk. En natuurlijk het uitgangspunt dat we het van blijvende kwaliteit kunnen uitvoeren.

Het is het grootste project dat we tot nu toe hebben uitgevoerd met onze zagerij en meubelmakers. Best spannend, maar na al die jaren ervaring, al die projecten en grote verbouwingen te hebben gemanaged, hadden we wel vertrouwen in onszelf. Die bevestiging kregen we bij de typekeuring na voltooiing van het plein: met vlag en wimpel geslaagd! 

Ga zelf eens een kijkje nemen, het speelplein staat naast ‘De Kas’, je herkent het wel. En volwassenen mogen natuurlijk ook op de slangenstapel spelen en in de chill-netten hangen. 

Wij van NINOK, komen graag met je in contact, als jij een ontwerper bent van speelpleinen of een hovenier, die creatief buitenmeubilair nodig heeft. 

Omdat wij ons eigen hout zagen, zijn we creatief, flexibel en snel! En als ervaren meubelmakers hebben we dus echt voor alles een oplossing. 

NINOK Houtwerk 

Nienke Verschuur

Nieuwpoortkade 2a

1055RX Amsterdam

020-7220864

www.ninok.nl

info@ninok.nl

Zes basisscholen krijgen in totaal 400.000 euro subsidie van de gemeente Rotterdam. Daarmee kunnen zij hun schoolpleinen groener en klimaatvriendelijker maken. IVN Natuureducatie begeleidt de scholen stapsgewijs in het vergroeningstraject. Op ‘reis’ komen we tot een lange termijn visie  voor zowel het fysieke ontwerp als het daadwerkelijke gebruik van het leer- en speelplein. Leerlingen denken mee over het ontwerp en leerkrachten leren tijdens de Buitenlestraining hoe ze buiten les kunnen geven. Afgelopen juni stond ik klaar om een aantal inspiratiesessies te begeleiden in De Speeldernis met een afvaardiging van de scholen. ‘Hoe spelen en leren kinderen? Welke elementen  willen wij op ons nieuwe plein?’  Onmisbaar element was de Inspiratiemap Groene schoolpleinen van Springzaad! 

In deze regenachtige weken in juni lieten scholen zich niet weerhouden om gewoon naar De Speeldernis te komen. “Er is geen slecht weer, alleen slechte kleding”. Al was natuurlijk niet iedereen even voorbereid… De afvaardiging bestond uit kinderen uit verschillende leeftijden en groepen, leerkrachten, ouders en soms de ontwerper. De Speeldernis is natuurlijk een walhalla van speelnatuur. Gegarandeerd plezier! Zelfs (of juist?)  in de regen! De opzet was dat na een korte gezamenlijke en zintuigelijke verkenning van het terrein de kinderen lekker vrij konden spelen. De leerkrachten, ouders en ontwerpers kregen wat vragen mee en moesten de kids observeren. Hoe speelt een kind? Wat is er nodig? Na het ravotten werd het tijd voor serieuze zaken. Hoe tof dat je zelf als kind mag meedenken over je eigen speel- en leeromgeving?! 

Na terugkomst in het lokaal en de grote afdroog- en verkleedsessie begonnen we met het ophalen van ideeën. Onmisbaar element waren de fotocollages van Springzaad! Het is natuurlijk best abstract om alles te verzinnen, dus een visuele leidraad was een hele fijne zet. De Springzaad inspiratiemap met 23 thematische fotocollages van heel diverse speelnatuur is speciaal ontwikkeld voor gebruik bij schoolpleinprojecten. Je kunt deze op verschillende manieren inzetten. In het lokaal lagen de kaarten uitgelegd en ik vroeg de kinderen langs te lopen, al dan niet in kleine groepjes. Overleg eens met elkaar welke 3 elementen je écht op je eigen plein zou willen en waarom. Kijk maar eens goed.

In een kringgesprek werden ideeën constructief uitgewisseld en zelf heb ik het gevat in een visual die direct mee naar school terug ging en in de hal of lerarenkamer gehangen kan worden. Ook een mooi aanknopingspunt voor de ontwerper die in een later stadium echt het ontwerp gaat tekenen. Die zal vast ook teruggrijpen op die handige Springzaadfotocollages! ‘Dit moet echt ons schoolplein worden’, is de conclusie van één van de leerlingen. Anderen vragen of ze volgend jaar weer naar De Speeldernis gaan. Op hun eigen plein zien ze het liefst de volgende elementen terugkomen: een buitenlokaal, planten en beestjes, losse onderdelen om bijvoorbeeld hutten te bouwen, een klimparcours, boomstammen om op te balanceren en aardbeien om te eten. 

Groene Revolutie Schoolpleinen

De inspiratiesessies zijn een onderdeel van de Groene Revolutie Schoolpleinen van IVN Natuureducatie. Wij begeleiden scholen om te komen tot een groen, duurzaam schoolplein. In onze aanpak staat het kind centraal. Daarom betrekken wij leerlingen bij het hele proces van ontwerp tot oplevering.

https://www.ivn.nl/groenerevolutiezuidholland

Esmeralda Eggen

Projectleider Kind & Natuur 

IVN Natuureducatie Zuid-Holland

Gebruikte foto’s met dank aan Wietske Teunissen en Esmeralda Eggen

De eerste druk van de Springzaad inspiratiemappen is op dit moment uitverkocht. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een herdruk. Wil je alvast voor bestellen? Dat kan…. Stuur hiervoor een mail naar info@springzaad.nl

Dit artikel is bedoeld voor iedereen die met kinderen naar buiten gaat om samen van alles te ontdekken in de natuur

In de herfst hebben de meeste planten zaden gevormd en vele daarvan zijn ook al  verspreid. Maar bij een aantal planten zie je nog zaden of zaaddozen zitten, bijvoorbeeld bij teunisbloemen, venkel en stokrozen. In de periode dat planten hun zaden verspreiden, is het ook een goede tijd om zelf zaden te verzamelen en deze op te kweken. Als je nu tweejarige planten zaait zoals de teunisbloem, vormen ze  een bladrozet en bloeien waarschijnlijk volgende zomer al. Maar andere soorten zoals de wilde peen, kiemen pas in het voorjaar.    

Afbeelding met buiten, plant, boom, bloem

Automatisch gegenereerde beschrijving
Kleine teunisbloem met bloemen en zaaddozen

Ontdek het! 

Verzamelen van zaden 

Ga in je omgeving, in tuinen en bermen, op zoek naar planten met rijpe zaden, bijvoorbeeld koninginnekruid, wilde peen en guldenroede. De kinderen zien vast wel dat iedere plant verschillend is. De ene soort heeft zaden in zaaddozen, bij de andere zitten er pluizen aan waarmee ze makkelijk wegwaaien op de wind. Haal de zaden voorzichtig van de planten en doe ze in zakjes of doosjes: soort bij soort. Je kunt ook bessen verzamelen, zoals die van de hulst en sleedoorn, of rozenbottels want daar zitten zaden binnenin. Hazelnoten, eikels, beukennootjes en kastanjes zijn natuurlijk ook zaden. Schrijf op ieder zakje of doos de naam van de betreffende plant, struik of boom. 

Afbeelding met fruit, druif

Automatisch gegenereerde beschrijving
Sleedoornbessen

Afbeelding met plant

Automatisch gegenereerde beschrijving
Zaden van de wilde peen

Zaaien

Om te beginnen maak je wat zaaibakken of potten klaar. Alles is geschikt, ook bijvoorbeeld plastic dozen waar ijs of afhaaleten in zat. Zorg er wel voor dat er in de bodem gaatjes zitten zodat er geen water in blijft staan, want anders krijg je schimmels en gaan de plantenwortels rotten. Je kunt voor iedere soort een aparte bak nemen en er een kaartje bij zetten met de naam van de plant erop.   

Meng biologische potgrond met flink wat zand en vul daar de bakken of potten mee. Bovenop leg je een dun laagje puur zand. In dat laagje zand zaai je de zaden en daarna strooi je er weer een dun laagje zand of heel fijn grind overheen. Tot slot sproei je er water over.  

Afbeelding met gras, verschillende

Automatisch gegenereerde beschrijving
Zaaibakken met kiemend zaad. Grappig om te zien dat de kiemblaadjes meestal anders zijn dan het normale blad van de plant.  

.  

Kiemen, verspenen en planten 

De zaaibakken of potten mogen niet uitdrogen. Als je een kasje hebt, kun je ze daarin zetten. Leg er anders een glasplaat, een stuk plastic of plastic deksel overheen. Zodra de zaden goed opkomen, haal je het glas of plastic weg. Controleer tijdens het hele proces geregeld of de grond water nodig heeft.

Wanneer de zaden kiemen, verschilt per soort. In het algemeen geldt dat zaden die direct van de plant komen, vrij snel zullen kiemen. Zijn zaden in kiemrust, dus al een tijdje droog bewaard, dan kan het wel eens lang duren. Er zijn zelfs soorten die eerst een koude-impuls nodig hebben, dus daar moet ‘de vorst overheen’. 

Wanneer het zaaisel opkomt, begin dan niet te snel met verspenen. Laat de plantjes eerst wat wortels vormen, voor je ieder plantje in een aparte pot met biologische potgrond zet. Daarin kunnen ze rustig uitgroeien.   

Zolang het niet vriest, kun je de jonge planten in de volle grond zetten. Daar zullen ze meer wortels vormen. Als het echt gaat winteren, gaan alle planten in rust. Pas in het voorjaar krijgen ze een groeispurt om dan volop te gaan groeien en bloeien!   

Afbeelding met gras, buiten, groente, stof

Automatisch gegenereerde beschrijving
Jonge planten in potten met biologische potgrond

Activiteiten voor kinderen

1. Verzamelen en zaaien 

Verzamel een aantal verschillende zaden van planten in je omgeving. Maak potten of bakken gereed en zaai de zaden. Het is de uitdaging om de zaden helemaal te laten uitgroeien tot bloeiende planten. 

2. Houd een logboek bij

Kijk geregeld hoe het met de zaden gaat. Wanneer komen de eerste groene blaadjes te voorschijn, wanneer zie je een stengeltje etc. Schrijf iedere nieuwe ontwikkeling op en noteer de datum erbij. Het wordt nog leuker als je er tekeningen bij maakt of er foto’s bij plakt.   

3.  Filmpjes

Bekijk filmpjes over zaden en kiemende planten via Schooltv en/of YouTube.

Websites

www.schooltv.nl

Filmpjes: Kiemen – zaden kunnen kiemen, Hoe groeien uien? Het hele groeiproces van zaadje tot ui, Hoe groeit een paardenbloem? Kastanjes – Een kastanje wordt een kastanjeboompje

Tekst: Marlies Huijzer

Foto’s: Martin Stevens

Op initiatief van en met dank aan Petra Wevers – KrachtigBuiten (regionaal consulente West-Brabant)

9.00 uur  –  10.15 uur ontvangst met koffie/thee en koek

School-Oost in Bergen op Zoom 

Kardinaal de Jonglaan 10, NL 4624 ES Bergen op Zoom

Ontvangst en rondleiding door Ingrid de Graaff (mogelijk met directrice Saskia van Loon)

Zij kan vertellen hoe hun groene speeloase is ontstaan en wordt gebruikt.

Zie publicatie in Mens en Natuur : ‘Stenen schoolplein wordt speeloase’

11.30 uur – 13.00 uur

Speeldomein ‘de Warande’

Ringlaan 30a, BE 8500 Kortrijk 

Excursie o.l.v. Jean-Francois vd Abeele | Fris in het Landschap en Kenny Windels | Studio Basta

Bezoek en rondleiding speeldomein ‘de Warande’ in Kortrijk; openbaar speelterrein dat door de ontwerpers van Fris in het Landschap i.s.m. Studio Basta is aangepakt. 

Zie de website van Fris in het Landschap

Zie de website van Studio Basta

13.30 uur –  15.00 uur 

Klimaatschoolplein Sint Paulus

Burgemeester Felix de Benthunelaan 1, BE Kortrijk. 

Excursie o.l.v. Cedric Ryckaert (medeoprichter van BLES Buiten leren en spelen) met lunch

Zie de website van het klimaatspeelplaats Sint Paulus

Afsluitend gezamenlijke borrel op het Klimaatschoolplein.

Kosten: excursie met rondleidingen incl. koffie/thee en koek, lunch en een borrel € 60 (excl. BTW) | € 45 (excl. BTW) voor Partners & Regioconsulenten Stichting Springzaad

Vervoer: Carpoolen op eigen gelegenheid (afstemming op basis deelnemerslijst)

Meld je aan vóór 25 oktober via info@springzaad.nl

Geef aub aan of je plekken over hebt in je auto of je een plek zoekt en wat je vertrekadres is.

Als StadsOase vormen wij een coöperatie met een gedeeld enthousiasme voor natuur, stedelijke ecosystemen en avontuurlijk spelen. Deze vertalen we sinds 2015 in het vergroenen van o.a. schoolpleinen en speelterreinen in de regio (Zuid-Holland). Aan de hand van inspirerende voorbeelden, onze eigen creativiteit en met vallen en opstaan, hebben wij onze visie, stijl en werkwijze gevormd, die we blijvend door ontwikkelen. 

Met de natuurlijke speelterreinen die wij aanleggen, laten wij kinderen spelenderwijs vertrouwd raken met natuur, en opgroeien in een gezonde omgeving die beweging stimuleert. Veel van de door ons ontwikkelde terreinen zijn openbaar en ingericht als een ontmoetingsplek voor jong en oud. Hiermee hopen we een steentje bij te dragen aan een sociale en duurzame samenleving. 

Naast speelterreinen nemen wij ook andere groenprojecten ter hand die passen bij onze sociale en natuurlijke visie, bijvoorbeeld natuurlijke privé tuinen en tuinen bij senioren complexen. In onze projecten hechten we veel belang aan biodiversiteit (inheems aanplanten, habitat), duurzaamheid ( o.a. materiaalkeuze, hergebruik, waterhuishouding, logistiek) en sociale inclusiviteit (betrekken, leerlingen/leerkrachten, buurt en gebruikers). We bieden onze klanten een totaalplaatje van voortraject (inspraak, ontwerp, adviseren, hulp bij financiering) tot aanleg en onderhoud en merken dat dit zeer gewaardeerd wordt. 

In de toekomst zouden we graag ook betrokken zijn bij wat grootschaliger projecten op het gebied van ecosysteem herstel, duurzame voedselproductie etcetera, ook buiten de stedelijke omgeving.

De coöperatie Stadsoase bestaat uit :

Holger Breek, Ontwerper,

Jeroen Hooijmeijer, Voorman

Rens Labadie, Coördinatie

Gergő Bérci, Ontwerper

www.stadsoase.eu


We zien er ook naar uit jullie binnenkort te ontmoeten bij een activiteit!

Auteur: Rens Labadie, Stadsoase