Groene schoolpleinen in beeld

Het Springzaad ideeënkoffertje met 30 fotocollages van inspirerende speelnatuur heeft vele jaren goede diensten gedaan bij het cocreatieve ontwerpen van speelnatuur. De laatste jaren is steeds vaker de vraag gerezen naar een vergelijkbare verzameling van inspirerende thematische fotocollages, die speciaal voor gebruik bij schoolpleinprojecten afgestemd is. De nieuwe inspiratiemap met 23 A3-fotocollages is nu klaar.

Het Springzaad expertisenetwerk Groene schoolpleinen heeft het initiatief genomen, om de nieuwe collages te ontwikkelen. Uit de enorme schat aan foto’s, bijeen gedragen in vele jaren excursies, studiedagen en projecten bij scholen in Nederland, maar ook daar buiten is een keuze gemaakt en zijn 23 thema’s gegroepeerd.
Bij de financiering van de voorbereidende werkzaamheden zijn verschillende organisaties betrokken, onder andere het FondsNME en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Bij de uiteindelijke productie van de inspiratiemap worden we ondersteund door het expertisecentrum Groene School.
Machteld Klees heeft de vormgeving verzorgd in samenwerking met Maike Nelissen van het Springzaad expertisenetwerk Groene Schoolpleinen.

Prijs € 80,- incl 9% BTW, porto en verpakking/ verzending naar Nederland

Lees verder

Waar kun je beter je overvolle hoofd leegmaken dan buiten. Buiten wordt in deze tijd opnieuw ontdekt; de natuur blijkt een fijne uitlaatklep te zijn, na met elkaar tussen de muren te hebben gezeten. De natuur werd zelfs overlopen om even uit te waaien, massaal stortten we ons op de bospaden en de stranden. 

Je hoeft niet ver weg om van de natuur te genieten. Kijk eens naar het kleine, dat wat heel dichtbij is, naar het gewone en dagelijkse wat je altijd om je heen hebt. Laten we daarom de natuur in het klein, op de vierkante meter, herontdekken. Neem een meetlint mee en meet 1.5 meter in het vierkant uit. Leg stokken of touwen erom heen zodat je ‘eigen’ plekje is  afgebakend. 

Laat je kind in of naast het vierkant plaats nemen. Samen kun je bekijken wat er allemaal te zien is. Laat je kind benoemen wat het ontdekt. Een plekje op de stoep levert heel wat anders op dan een grasveldje of een natuurgebiedje natuurlijk, maar kan ook best interessant zijn. Met een vergrootglas erbij is het nog een mooiere verwonderwereld: een jungle in het klein. 

Het kleine, het kwetsbare leven op deze 1,5 meter, draagt ook bij aan onze aarde. Leer je kind dat alles met elkaar verbonden is. Wij met elkaar en de natuur met ons, wij zijn onderdeel van deze natuur. Laten we ons daarom verwonderen, ook en vooral om wat heel dichtbij is, de natuur is ons grootste goed.

Ity Busstra

Niet wetend wat er op ons af zou komen onderstreepte ik in de vorige Nieuwsbrief het belang van biodiversiteit en het behoud van heemsoorten in onze directe leefomgeving: in de berm, het plantsoen en aan de slootkanten. “Niet alles kan” gaf Remkes in zijn stikstof rapport aan en nu vanuit de corona beperkingen wordt de lucht boven Nederland steeds schoner. Ook voor ons geldt nu meer dan ooit “terug naar de basis” ofwel sla je worteltjes extra stevig in de grond onder je voeten!

Het kind bestaat uit honderd…..

Het is zonnig en fris en de lente lokt velen van ons naar buiten. Gelukkig trekken de vroegbloeiers zich niets aan van onze hectiek: het speenkruid staat te glanzen in de zon en ik zie aan de slootkant de gele dotters in bloei staan samen met allerlei variaties in groen zoals het blad van het fluitenkruid, de smeerwortel en de jonge brandnetels. De kikkerdril van maart zet zich om in een belofte naar de maand april omdat het s` nachts nog te koud is. De onderbegroeiing tussen de bomen grijpt haar kans zolang de knoppen nog geen bladeren zijn: ik zie lenteklokjes, bosanemonen en hyacinten die hun frisgroene blad en kleurrijke bloemen parmantig door het ritselende droge herfstblad van vorig jaar heen priemen. De lente gaat door ….en de heemsoorten leren ons over de continuïteit en de kracht van natuurlijke verbindingen. Alles is verbonden met elkaar: ode aan de groeikracht. 

En juist het vertrouwen in de continuïteit van deze groeikracht brengt mij terug bij mijn cliffhanger uit de vorige Nieuwsbrief: “Hoe zit het eigenlijk met de biodiversiteit bij onze kinderen…? Is hier ook sprake van een “verkeerd maaibeleid” en dreigen wij anno 2020 de variatie aan soorten kwijt te raken? Waarom nemen wij de heemsoorten niet als voorbeeld voor een pedagogiek van originaliteit en dus biodiversiteit. Alles is met elkaar verbonden, de natuur heeft namelijk een oplossing voor alles. 

Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is, vliegt van nature zijn eigen flow. Zo kijk ik ook naar kinderen en door de natuur van jongs af aan dichtbij te houden neemt elk kind de logica van flora/ fauna mee in zijn of haar ontdekkingstocht. Legt dwarsverbindingen met al wat levend is en volgt de natuur die immers van nature al in de flow zit. Kinderen nemen waar en handelen tegelijkertijd: zij begrijpen met hun handen. Zintuigelijke ervaringen die vanuit heelheid met het hele lichaam beleefd worden: Unmittelbar. 

Kijk eens door de ogen van het kind op de foto en stel je voor dat je dit allemaal voor het eerst ziet- hoort- voelt- ruikt…. waar ga je op af en ben je nieuwsgierig naar? Hoe benader je die vreemde geweldig fascinerende wereld als je alleen nog maar vanuit je zintuigen kunt ervaren?  Op een kinderdagverblijf zie je verschillen en vanaf het begin kun je temperament en talenten onderscheiden. 

Lees het gedicht van Loris Malaguzzi- Italiaanse pedagoog maar eens, ik kan niet beter uitleggen dan hij wat ik bedoel met biodiversiteit bij kinderen! 

Het kind bestaat uit honderd….. 

Het kind heeft honderd talen 

honderd handen 

honderd gedachten 

honderd manieren van denken van spelen, van spreken. 

Honderd, altijd weer honderd 

manieren van luisteren 

verwonderen en liefhebben 

Honderd vreugden 

om te zingen 

te begrijpen 

Honderd werelden 

om te ontdekken 

Honderd werelden 

om te verzinnen 

Honderd werelden 

om te dromen. 

Het kind heeft honderd talen (en nog honderd honderd honderd meer) 

Maar ze pakken er negenennegentig af. 

De school en de samenleving 

scheiden het hoofd van lichaam 

Zij zeggen tegen het kind: 

dat hij zonder handen moet denken- 

zonder hoofd moet handelen- 

moet luisteren en niet praten- 

Moet begrijpen zonder vreugde. 

En alleen met Pasen en met kerst 

Mag lief hebben en verwonderen. 

Ze zeggen tegen het kind: 

Ik geef je de al ontdekte wereld 

en van de honderd pakken ze er negenennegentig af. 

Ze zeggen tegen het kind: 

Dat werk en spel 

realiteit en fantasie 

wetenschap en verbeelding 

hemel en aarde 

verstand en droom 

dingen zijn 

die niet bij elkaar horen. 

En dus vertellen ze het kind Dat de honderd er niet is. 

Het kind zegt: ZEKER DIE IS ER WEL!

Loris Malaguzzi

Ik wil een lans breken voor originaliteit (lees: biodiversiteit) bij kinderen: spil van vrije gedachte, elk mensenkind onmiskenbaar zichzelf. Of om met een quote van “Loesje” te eindigen: het leven is vallen en opstaan en tussendoor leren koprollen. 

NB: Ron Fouchier en Marion Koopmans plaatsen in een speciale uitzending van Tegenlicht virussen in een breder verband. Zeer de moeite waard om terug te kijken. Virussen zijn namelijk de oorsprong van al het leven, maar hoe verhoudt zich dit tot deze wereldwijde pandemie?

Lees en kijk ook: 

  • vpro/tegenlicht.nl ( speciale uitzending d.d zondag 22 maart) 
  • Janine Benyus: www.biomimicrynl.org/wat-is-biomimicry.html
  • “Frederik de Muis”-ontdekte dat hij het allemaal anders moest doen dan de andere muisjes. 

Tekst en foto: Jeanette van der Meulen

Op het terrein van Landgoed Bredius te Woerden is een groot voormalig speelveld omgevormd tot een golfende natuurspeelweide met verschillende waterstromen en afwisselende heuvelpartijen. Een enthousiaste groep vrijwilligers van de Stichting Landgoed Bredius begeleidde het traject trouw en actief door alle uitdagende fases heen. Nu moeten zij de nieuwe speelplek ook nog verdedigen tegen het aanstormende publiek dat, in deze tijd van afstand houden, de speellust, die in het voorjaar extra opborrelt, nog een poos moet bedwingen.

Landgoed Bredius ligt in het centrum van Woerden op 5 min loopafstand van het station. Het gebied bestaat uit een grote variatie aan deelgebieden, overlopend van een overwegend cultuurgebied in de zuidelijke helft tot een overwegend natuurgebied in de noordelijke helft, met o.a. oude fruitboomgaarden, graslanden, sloten, bomenlanen, een stiltegebied en een historische moes- en pluktuin. In het gebied ligt ook het NME-Centrum ‘InBredius’ met een educatieve tuin. Eens in de maand komt hier de IVN jeugdnatuurclub De Buitenbanjers bijeen, een groep jongens en meisjes van 7 t/m 12 jaar onder leiding van ecoloog André van Kleinwee.

De oorsprong van Landgoed Bredius ligt in 1824. In 1970 werd het gebied deels aangekocht, deels onteigend door de gemeente Woerden. Een groot deel van het voormalige landgoed werd een gemeentelijk park. Op andere delen kwam bebouwing, een zwembad en een camping. De actiegroep ‘Kerngroep Bredius’ heeft, vaak met succes, gemeentelijke plannen voor wegen en bebouwing tegengehouden. In 2012 zette de Kerngroep het burgerinitiatief Brediuspark in gang om samen met de organisaties in het park (IVN, KNNV, het NME-centrum), de buren, zoals de dierenweide  en de camping, en betrokken burgers te komen tot een plan voor het behoud en de versterking van het landgoed. De Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) en Arcadis ondersteunden dit proces en het resultaat was ‘Paradijs in de Stad’, een ruimtelijke visie voor herstel en duurzaam beheer van het landgoed. Op 31 maart 2014 is de ‘Stichting Landgoed Bredius’ opgericht. Deze stichting heeft per 1 januari 2015 het beheer van een groot deel van het landgoed overgenomen van de gemeente Woerden. De Stichting werkt daarbij nauw samen met de betrokken organisaties en veel vrijwilligers, die zich met veel enthousiasme inzetten voor verbetering en behoud van het landgoed voor de toekomst. Het eerste project, dat de Stichting oppakte was het herstel van de hoogstamfruitbomen. Daarna volgden de aanleg van de historische moes- en pluktuin, het omvormen van het arboretum tot een aantrekkelijk wandelgebied en de aanleg van een natuurspeelweide.

In het voorjaar 2017 ging de Stichting op zoek naar een ontwerper voor de natuurspeelweide. In oktober 2018 is een maquettebouwworkshop gehouden op de plek van de toekomstige natuurspeelweide, waarbij prachtige ideeën zijn verzameld onder de kinderen uit de omgeving. De uitkomst van de workshop en het programma van eisen van de Stichting hebben geleid tot een eerste schetsontwerp en met struikelen en opstaan (en wat koprollen tussendoor 😉 lag er eind 2019 een definitief ontwerp, waarin iedereen zich kon vinden.

Het lot voor de uitvoering is gevallen in de handen van het bedrijf Multi-tuin en landschap (www.multituin.nl) uit Driebruggen. 

Gestart met een goede partij modderpret in de natte periode van februari 2020 tot de dagen waarin directievoering alleen op veilige afstand plaats kon vinden, is het werk nu af.

Op donderdag 30 maart kon het meest spannende moment van de aanleg namelijk de doorsteek van de werkdammen die het water nog terug hielden, slechts door een klein groepje grote en kleine kinderen met keurige onderlinge afstand bewonderd worden….

Een groep bezielde en bezielende vrijwilligers van het landgoed begeleidde het hele traject met groot enthousiasme, vertrouwen en inzet. Ze hebben al lang voor het werk begon bouwhout verzameld,  later geweldige takkenrillen gelegd, geven nu ijverig water aan de nieuwe struiken en bomen en beschermen het gebied dapper tegen de golf aan enthousiaste kinderen en ouders uit de omgeving, voor zolang de crisis daarom vraagt.

Nu is het geduldig wachten op het moment, dat we veilig en feestelijk de natuurspeelweide officieel kunnen en mogen openen.

Auteur: Aardrijk | Sigrun Lobst met gebruik van teksten van de website en met dank aan Rinie Blauw voor tekst en foto.

De waterspeelplek met handpomp en zonnepaneel
De dam is doorgestoken, het water verovert de speelsloten

Vierde cursus Kennismaken met groene schoolpleinen

Onze tweedaagse cursus gaat alweer in de vierde ronde…

Deze keer gegeven door Marjan Deurloo en Jan de Vries in Blokker (Gemeente Hoorn) op 3 en 24 februari 2020.

Zie hier het programma.

Aanmeldingen via het secretariaat: info@springzaad.nl